AYM'den Can Atalay için önemli karar: Vekilliğinin düşürülmesi yok hükmünde

Anayasa Mahkemesi'ne (AYM), Türkiye İşçi Partisi (TİP) Hatay Milletvekili Can Atalay'ın Gezi Parkı eylemleriyle ilgili davadaki hapis cezası gerekçe gösterilerek vekilliğini düşürülmesine karşı yapılan başvuruları karara bağladı. Atalay'ın milletvekilliğinin düşmesinin yok hükmünde olduğunu tespit eden Yüksek Mahkeme'nin kararında AYM'nin hak ihlali kararına uymayan Yargıtay 3. Ceza Dairesi'ne tepki gösterildi.

Anayasa Mahkemesi'nin, Can Atalay'ın vekilliğinin düşürülmesine yapılan itirazlarla ilgili iki kararı Resmi Gazete'de yayımlandı.

Başvurularda Yargıtay 3. Ceza Dairesi'nin Can Atalay'la ilgili onanma kararının TBMM'de okunarak, Atalay'ın vekilliğinin düşürülmesi işleminin iptali istendi.

Gezi Parkı eylemleri davasında yargılanırken milletvekili seçilen Can Atalay, AYM'nin 2 kez hak ihlali kararı vermesine karşın, karar Yargıtay tarafından uygulanmamış ve Atalay tahliye edilmemişti.

Kararın inceleme bölümünde de Anayasa Mahkemesi kararlarının bağlayıcı olduğu hatırlatılarak, "Anayasa Mahkemesi'nin ihlal kararı karşısında Yargıtay'ın Anayasa Mahkemesi kararına uyulmaması yönünde verdiği karara hukuki değer atfedilmesi mümkün olmadığı gibi Yargıtay'ın bu kararından hareketle kesinleşmiş bir mahkûmiyet kararının varlığını sürdürdüğünün kabulü de mümkün değildir" denildi.

Yargıtay kararının TBMM'de okunmasının fiili bir durum oluşturduğu belirtilen bölümde, ifadelerine yer verildi:

"TBMM Genel Kurulu'nda okunan metinde yer alan Dairenin 3/1/2024 tarihli ve 2024/1 Değişik İş sayılı kararı da Anayasa Mahkemesi'nin anılan bireysel başvuru kararına uyulmasına yer olmadığına ilişkin Türk hukukunda verilmesi mümkün olmayan, Anayasa'nın tamamen dışında kalan ve hukuki dayanağı bulunmayan bir karardır. Dolayısıyla Hatay Milletvekili Şerafettin Can Atalay ile ilgili kesin bir mahkumiyet içermediği açık olan kararlara yer verilen Daire yazısının TBMM Genel Kurulu'nda okunmasıyla Hatay Milletvekili Şerafettin Can Atalay'ın milletvekilliğinin düşmesine yönelik işlem tesis edilmiş ve böylece fiilî (de facto) bir durum oluşturulmuştur.

TBMM Genel Kurulu'nda iptal talebine konu edilen Daire yazısının okunması suretiyle oluşturulan bu fiili durumun Anayasa'nın 84. maddesinin ikinci fıkrasının kapsamına giren bir yasama işlemi olarak değerlendirilmesine imkân bulunmamaktadır. Sonuç olarak Anayasa Mahkemesi'nin 25/10/2023 tarihinde verdiği 2023/53898 başvuru numaralı karar sonrasında Hatay Milletvekili Şerafettin Can Atalay hakkında kesin hükmün varlığından söz edilmesi hukuken mümkün olmadığından TBMM Genel Kurulu'nun 30/1/2024 tarihli 54. Birleşiminde Yargıtay 3. Ceza Dairesinin 3/1/2024 tarihli ve E.2023/12611 sayılı yazısının Başkanlıkça okunmak suretiyle Genel Kurula bildirilmesi işlemi ile oluşan fiili durum hakkında Anayasa Mahkemesince karar verilmesi mümkün değildir."

İki başvuruda da işlemin yürürlüğünün durdurulmasına talebine dair karar verilmesine yer olmadığına oybirliğiyle karar verildi.

Can Atalay'ın vekilliğinin iptali için ise oyçokluğuyla karar verilmesine yer olmadığına hükmedildi.

Her iki kararda da AYM üyeleri Kadir Özkaya, İrfan Fidan, Muhterem İnce ve Yılmaz Açil karşı oy kullandı.