Bursa Barosu İnsan Hakları Komisyonu: Eğitim ücretsiz olmalı

Bursa Barosu İnsan Hakları Komisyonu, yeni eğitim öğretim yılı öncesinde bir basın açıklaması gerçekleştirdi. Komisyon Başkanı Av. Kemal Özgür Yetkin, parasız eğitim hakkını savunduklarını belirtti. Devletin, imkanı olmayan öğrenciler için burs ve yardım sağlaması, ayrıca çocukların yemek ve servis ücretlerinin de devlet tarafından karşılanması gerektiğini savunan Yetkin, Bursa Barosu’nun bu konuda mağduriyet yaşayan velilere her türlü desteği vereceğini söyledi. Açıklamada şöyle denildi:

“Eğitim - öğrenim hakkı ve ödevi başlıklı Türkiye Cumhuriyeti anayasayı madde 42, " Kimse eğitim öğretim hakkından yoksun bırakılmaz, yine aynı maddede İlköğretim kız ve erkek bütün vatandaşlar için zorunludur ve devlet okullarında parasızdır. " demektedir devamla devlet bazı imkanlardan yoksun başarılı öğrencilerin öğrenimlerini sürdürebilmeleri amacıyla burslar ve başka yollarla gerekli yardımları yapar, devlet durumları sebebiyle özel eğitime ihtiyacı olanları toplum yararlı kılacak tedbirleri alır buyurmaktadır.

Günümüz şartlarında sıkça duyduğumuz üzere velilerden, devlet okullarında okul ihtiyaçları adı altında zorunlu bağış ve kayıt parası alındığı gerçeği ortadadır. Her ne ad altında olursa olsun velilerin bağış yapmaya zorlanması, kayıt yapmak isteyen velilerin belli miktarda kayıt parası ödemeleri halinde çocukların okula kaydı yapılması anayasa madde 42'ye aykırıdır. Böyle davranan kamu görevlilerinin sadece ihmal değil görevi kötüye kullanma suçundan da cezalandırılması söz konusu olacak.

Okul Aile birliği yönetmeliğin 15.madde 2.fıkrasına göre; okul aile birliği, velileri hiçbir surette bağış yapmaya zorlayamaz, okul kayıt döneminde bağış ve yardım toplayamaz. Ayrıca Milli Eğitim Bakanlığı tarafından yürütülen proje ve yapılan protokoller kapsamında okul ve kurumlarda yapılacak faaliyetlerden ücret talep edilemez. Velilerden okulun ihtiyaçlarını gidermek için veya başkaca amaçlarla zorla para toplanamayacağı belirtilmişse de son dönemlerde gelen şikâyetlerde devlet okullarında zorla para toplandığı duyulmaktadır. Ayrıca istenen ücretler fahiş oranda olup yasal bir dayanağı bulunmamaktadır.

Sosyal devlet ilkesinin gereği olarak devlet öğrencilere eğitimde fırsat eşitliğini ve çağdaş standartlarda eğitim alma hakkını sunmak zorundadır. Bu hakkın kanunda ücretsiz olarak sağlanacağı belirtilmişse ücretsiz olarak sağlanmalı, bağış adı altında kayıt parası alınmamalıdır. Devlete verilen bu yükümlülük, okul aile birliği gibi okulun ufak kurumları tarafından yerine getirilemeyeceğinden birliğin veya diğer kurumların bu hususlarda velilere yaptırım uygulaması da mümkün değildir. Bağışlar kermes gibi etkinliklerde yapılmalı, kayıt yapılırken hiçbir şekilde idare velilerden para almamalı, veliler bu duruma mecbur da tutulmamalıdır. Aksi taktirde sosyal devlet ilkesine aykırı bir durum oluşur.

Öncelikle kayıt parasını ödemek istemeyen ve ödemeye zorlanan veli, okul idaresine isteklerinin yasal olmadığını ve kayıt parası vermeyeceğini net bir şekilde dile getirmelidir. Halen ödeme konusunda ısrar ediliyorsa mağdur veliler durumu ilçe milli eğitim müdürlüğüne, bir dilekçeyle bildirebilirler. Zorlama devam ediyorsa, dilekçeyi olayı anlatarak yazıp, ilçe milli eğitim müdürlüğüne (kurumun özel olarak dilekçede belirtilmesi takibi kolaylaştırır) ve bulunulan ilin valiliğine, kayıt altına alınmasını isteyerek elden iletebilirler.

Bu süreçler idari başvuru süreci olup idare cevap vermediğinde ret cevabı olarak algılanır, akabinde idare mahkemesine başvurulabilir. Süreç ne olursa olsun kayıt parası sosyal devlet anlayışına aykırı olduğundan velinin ısrarlara rağmen parayı ödememesi gerekir. Diğer bir hukuki yol ise kişinin bulunduğu yerin savcılığına suç duyurusunda bulunmasıdır. Zira okula kayıt ettirilmek istenen çocuğun eğitim hakkı engellenmiş olup, okul yönetimi hakkında haksız kazanç, tehdit, şantaj, hatta rüşvete kadar varan suçlamalarla şikâyette bulunulmasının önü açılmıştır.

Bursa Barosu olarak eğitim ve öğretim hakkının anayasal bir hakkın sağlanması kapsamında yerine getirilmesi gerekenleri şöyle sıralayabiliriz.

1- Devlet okullarında zorunlu ve temel eğitim hakkı için vatandaşlardan para talep edilmemelidir.

2- İmkanı olmayan vatandaşların çocukları için devlet bursa vesaire eğitim yardımlarında bulunmalıdır.

3- Ülkemizde yakın tarihte halen sıklıkla tartışılmakta olan çocukların yemek ve servis ücretleri devlet tarafından karşılanmalıdır.

Bursa Barosu olarak da bu konuda sorun yaşayan velilere gereken desteği vereceğimizden kimsenin şüphesi olmasın. Mağduriyet yaşayan velilerin bu konuda yanındayız ve desteğe açığız.”