"Serebral Palsi’yi bilir misin çocuğum?”

Uzun zamandır görüşmek, konuşmak, kendisini tanımak istediğim bir isim ile nihayet tanıştık.
Gayet profesyonelce hazırladığı sayfalarından takip ettiğim Serebral Palsili, 1986 doğumlu Damla Pütün ile buluştuk ve yaklaşık 1 saat sohbet ettik.
Bu yazıda amacım Serebral Palsi’yi anlatmak değil, bu durum ile kol kola yürüyen, onunla eğlenen, hayatta onunla var olan Damla’yı anlatmak…

Yine de Serebral Palsi nedir ne değildir bir bakalım.
“Serebral palsi, beynin hareketi, dengeyi ve duruşu kontrol eden kısımlarında hasar veya anormal gelişim sonucu ortaya çıkan bir hareket bozukluğudur. Serebral palsi, bebeklik döneminde beynin kas hareketini kontrol eden bölgelerinde hasar oluşursa veya bu bölgeler olması gerektiği gibi gelişemediğinde meydana gelir. Serebral kelimesi, beynin motor fonksiyonunu düzenleyen kısmı olan beynin serebrumunu (merkezi sinir sistemi bölümü), Palsi ise vücudun belirli bölgelerinde istemli hareketlerin felcini ifade eder.”

İlk karşılaştığımız anda yüzünde koskocaman gülümsemesi, ışıl ışıl gülen gözleri ile sarıldık birbirimize. Sosyal medya hesaplarından tanıdığım için onun ne kadar dolu ve ne kadar deli dolu (şahane anlamı ile) bir insan olduğunu biliyordum.

İlk iş onu sordum zaten. Sosyal Medya hesabını kim takip ediyor, o videoları kim çekiyor, o yazıları kim yazıyor, paylaşımları kim yapıyordu… Bunları sormamın amacı SP’li olarak yapamayacağından değil, SP’li olmayanların pek çoğunun yapamadığı ve bu işleri profesyonel sosyal medyacılara havale ettiklerini bilmem üzerineydi. Sıradan insanlar arasında da sosyal medyayı düzgün kullanan çok azdı.

Damla tüm hesaplarındaki paylaşımların hepsini kendisi yazıyor, hepsini kendisi çekiyor ve hepsini kendisi paylaşıyormuş. Ayrıca Bursa Serebral Palsi Eğitim ve Rehabilitasyon Vakfı BUSEV’in Instagram sayfasının da sosyal medya sorumlusuymuş.
Çünkü bu konuda Sosyal Medyacılardan Sosyal Medya eğitimi almış.

Bu girizgâhın ardından Damla’nın hayatını Damla’ya sordum. Anlattı kısaca. Babasını bir iş kazasında, annesini de Damla 19 yaşındayken meme kanserinden kaybeden Damla, teyzesi ve eniştesiyle birlikte yaşıyormuş. Lakin zaman zaman kendini birkaç günlüğüne de olsa bir tatil beldesine attığı da vakiymiş.
Sohbet sırasında anladım ki teyze ve enişte Damla’nın üzerine titreyip her şekilde yanlarındalar. Ancak insan arada şöyle bir havalanıp kendi başına kalmak ister ya, işte pek çoğumuzun isteyip de yapamadığı ama Damla’nın yaptığı da o.
Çünkü o bir özgür ruh.

Yazdıklarımı okuyup da Damla’ya acıyan gözlerle bakmayın diye yazıyorum bunları. Damla pek çok kişinin düşünüp, hatta fazlasıyla düşünüp bir türlü yapamadığı her şeyi en hızlısından yapıyor.
Kadın haklarını, dünya meselelerini, engelli dediğimiz bireylerin sıkıntılarını anlatan yazılar yazıyor. Instagram’da fırtına gibi esiyor.
Dijital İçerik Üreticisi olan Damla kendini esprili bir tanım ile Sakat Aktivist olarak tanımlıyor. Instagram’da walkerlikadin_cp ve nediyorrr hesaplarından yaptığı paylaşımlarla da sıkı bir aktivist olduğunu kanıtlıyor.

BUSEV / Bursa Serebral Palsi Vakfı
Damla’nın annesi Nadiye Hanım ve SP’li bir evlat sahibi olan, bugün de bizi konuk eden, Süheyla hanım çocukları sayesinde tanışmış, bir daha da ayrılmamışlar. Ta ki Süheyla Hanım’ın kızı ve Damla’nın annesi aralarından ayrılana dek.

O günlerde Nadiye ve Süheyla Hanım önderliğinde SP’li çocukların aileleri bir araya gelerek 91 yılında bir dernek kurmuşlar.

Ayten Pehlivan'ın haberi

Derneğin ilk başkanı Mustafa Kavurmacı imiş. Sonra dernek isim değiştirmiş, sonra vakıf olmuş ve Bursa Spastik Engelliler Vakfı adını almış. En son olarak da Bursa Serebral Palsi Vakfı olarak STK’lardaki yerini almış.
Başkanlığını Eczacı Birsen Aksoy’un yaptığı vakıf, SP‘li’ çocuklar ve aileleri üzerine pek çok çalışma yapıyor.

Walkerlı kadın
Tekrar Damla’ya dönelim. Walkerlı Kadın hesabında “Serebral Palsi’yi bilir misin çocuğum?” diye soruyor Damla. İnsan yaşamadığı bir şeyin cahili olduğu için ne SP’li olmayı ne de SP’li yakını olmayı biliyoruz çoğumuz. Bazılarımız ise bunu yaşayarak öğreniyor.

Yapay Zekâ nasıl insanın yapmadığı hiçbir şeyi yapmıyorsa, SP’li bir birey de insanın yaptığı her şeyi yapıyor. Yapay Zekâ’da da SP’lide de farklı olan “zaman” oluyor. Biri daha hızlı, biri daha yavaş. Fark sadece o.

Sohbet esnasında SP’lilerin içinde en iyi durumda olanın Damla olduğunu söylüyor Süheyla Hanım. Onu bu kadar iyi durumda tutan şeyin hayata bağlılığı, zekâsı, neşesi ve kendini sağaltması olduğunu hemen anlıyor zaten insan.

Damla kendisiyle de dünyayla da kavga etmeden yaşamayı öğrenmiş. Tabii ki bu hiç kolay olmamış. Yıllardır aldığı terapiler elan devam ediyor.

2 Temmuz 1991 tarihli Ahmet Trak'ın haberi

Ankara Numune’den Bursa’ya;
Damla ve Süheyla Hanım’ın kızı Gözde (Bursa’da tedavi kurumu bulamadıklarından) henüz 5 yaşlarındayken aileleri tarafından Ankara’daki Numune Hastanesi’ne rehabilitasyona götürülmeye başlanmış. Üst üste üç sene gittikleri ve birkaç ay kaldıkları Ankara’da aynı odanın içinde 10 anne 10 çocuk yaşadıkları olmuş. O çocukların içinde en büyük ilerlemeyi gösteren ise Damla olmuş.
Ankara günlerinin ardından eski Çocuk Esirgeme Kurumu’nun olduğu yerde kendilerine bir bina verilmiş. Fizik tedaviler artık burada yapılıyormuş. Bu dönemde kendilerine Rüştü Burlu’nun büyük desteği olmuş.
Daha sonra Ayten Bozkaya’nın bağışladığı yere geçmişler ancak o yer de Sağlık Bakanlığı’na geçince oradan ayrılmak zorunda kalmışlar.

Cenk Çalışır'ın haberi

Şimdi ise, 2022 yılında Yunuseli’de temeli atılan ve bugünlerde tamamlanan Yaşam Evi’nin iç tefrişatı da bittiğinde, SP’li çocuklar ve aileleri çok daha rahat edecek, birbirleriyle çok daha fazla vakit geçirecek ve düzenlenen etkinliklerle çocuklar motor ve zihin becerilerini geliştirecek. Çocuklarını birkaç saatliğine güvenli bir ortama teslim eden aileler de kendilerinin de ihtiyacı olan günlük hayatlarını sürdürebilecek.

Akran zorbalığı yaşadın mı?
Damla İlkokulu Nuri Erbak İlköğretim Okulunda, Liseyi Nuri Erbak Lisesinde okumuş. Annesinin hastalığı sebebiyle üniversiteyi okumamış ama okumayı çok istermiş. Kitap okumayı da çok seviyormuş. Okulda akran zorbalığı yaşadın mı diye sordum Damla’ya. Öğretmenlerinin çok iyi olduğunu, okulda zorbalığı hiç yaşamadığını, gençlerin her şeyi normal karşıladığını ama bazı insanların SP hastası gibi her türlü engelli bireyin ortalarda dolaşmaması gerektiğini düşündüğünü, bu akıldaki kişilerin kendilerine acıyarak baktığını, bunun da çok çağ dışı olduğunu söylüyor. Haklı…
Sanki nasıl doğacağı insanın kendi elindeymiş gibi.

Hepimiz Adayız
Sanki engelsiz doğmuş olmak ömür boyu engelsiz yaşayacak olmak demek. Bir düşme, bir trafik kazası, bir beyin travması, bir damar tıkanıklığı; ve bir bakmışsınız siz de artık engelliler dünyasının bir ferdisiniz. Herkes için geçerli ve an meselesi…
İşte o gün dünyanın engelsizlere göre düzenlendiğini fark etme günüdür.
Neyse ki artık farkındalık, duyarlılık ve görünürlük eskiye oranla (yetmez ama) bir nebze de olsa daha fazla da, engelli bireyler eskisi gibi kapalı kapılar ardından yaşamak zorunda kalmıyor.;
Bir arkadaşım “Yurt dışındayken engelli değilim, Türkiye’ye gelince engelli olduğumu anlıyorum.” demişti.
Yine koltuk değnekleri ile yürümek zorunda kalan bir kadının, “Araba kullanırken kadınım, inince engelliyim” dediğini hatırlarım.

***

Son söz olarak, Damla’nın bizlerden istediği tek bir şey var. O da sosyal medya hesaplarının takip edilmesi.
Yazdıklarımdan anlayacağınız üzere Damla kimseyi kendine acındırma derdinde değil. Onun derdi SP’li olmanın hiçbir şeye engel olmadığını anlatmak ve rol model olmak.
Haydi o zaman, pamuk eller tık tık tık. :)