Benim ilçemin oyları da satılık!

Geldiğim ilk günlerde, siyaset konusunda kurgularını bozma ihtimaline karşı, daha ağzımı açmadan susturmaya çalışmalarını anlamamıştım. Birkaç gün sessiz bir şekilde çevreyi izlemeye ve neler olup bittiğini anlamaya çalıştım. Birileri bir şey anlatıyor, siyaset konuşuyor, ama söylediklerinden birşey anlaşılmıyor. Sanırım o da anlaşılmasını istemiyor ki, hangi safta olduğunu, kime oy vereceğini bir türlü anlayamıyoruz.

Burası Diyarbakır'ın en uzak ilçesi Çüngüş. Kırk köyünün yedisi Türkmen, otuz üçü Zaza olunca, Diyarbakır'da yüzde yetmiş oy alan DEM partisine de ilgi göstermiyorlar. Şu anki seçimde hangi partinin hakim olacağını bilmediğimiz ilçede, seçim sürecinde oyların üç kuruşa satıldığını ve çökmüş olan ahlaki yapıyı üzülerek izledim. Kasabada, biri şimdiki başkandan, diğeri bir önceki başkandan yana tavır almış, birbirine düşman iki grup var. Geçen yerel seçimde biri birini hastanelik etmiş iki ezeli rakip, yarışı kazanmak için kılıçlarını çekmiş durumda.

İdeolojinin yerini kazanma hırsının aldığı siyasi arenada, 2019 Yerel Seçimlerinde Saadet Partisi'nden seçilerek başkan olan Suat Akmeşe, sonra AKP'ye geçmiş. Bugün AKP'den tekrar aday. Diğer aday Zübeyir Aslan ise, AKP İlçe Başkanı iken aday gösterilmeyince, Yeniden Refah'tan adayı olmuş. On yıl öncesine kadar CHP'li olan, ancak iktidarın kara listesinden çıkmak için yön değiştiren ilçede, partili seçmenin tavrını kestirmek, seçim sonuçlarını tahmin etmek gerçekten zor.

Ancak yarış, biri hala başkan olan, diğeri de bir önceki başkan olan iki aday arasında görünse de, “oyunu kime vereceksin” diye sorduğumuzda, sus işareti yaparak ilk kez aday olan avukat kadına vereceklerini söyleyenler çoğunlukta. Kadın başkan adayı kazanamazsa, memur olan ya da sözleşmeli çalışan yakınlarının işsiz kalmasından korktukları için tercihlerini açık etmiyorlar.

Seçim çalışması için gittiğimiz köylerde evlerin önünde, tarlalarda, rulo halde duran mavi hortumlar dikkatimi çekmişti. Bunun, su bağlamaları için belediyenin köylüye hediyesi olduğunu öğrendim. Ayrıca evlerin önüne yığılı parke taşları, oy veririm diyen vatandaşa verilen hediye imiş. Ben “ama belediyenin zaten görevi yolları kaldırımları düzenlemek değil mi” diye yorum yaptığımda, "buradaki işler büyükşehirdekine benzemez" cevabını aldım. Mevcut başkan, "seçim ayı geçim ayı" diyen siyaset simsarlarına hortum, çimento, parke taşı, işe alma sözü, 8000 TL’lik alışveriş kartı vererek oylarını satın alıyormuş.

Önceki dönem belediye başkanı olup, şimdi Yeniden Refah Partisi'nin adayı olan da, söylenenlere göre başkanlığı döneminde parayı bulup kendisiyle birlikte çevresindekileri de zengin etmiş. AKP ilçe başkanı olduğu halde partisinden aday gösterilmeyince Yeniden Refah'tan aday oluncaya kadar iktidarın gücünü kullanarak yandaşlarını İŞKURLU yapmis. Burada öğrendiğim, İŞKURLU kavramı, çalışıyor görünüp evde oturarak maaş alanlara deniyormuş. Onlar evde otururken sokaklarda yığılı duran çöpler toplanmıyor, evlerin önündeki parke taşları döşenmiyor, Arazilerde bekleyen hortumlarla su bağlantısı yapılmıyor. Bu da AKP'nin yerel yönetim sistemindeki yeni iş yapma modeli sanırım.

Kasabalıları ikiye bölerek gergin bir ortam yaratmış her iki adayın da, tarafı olmayarak, bertaraf olan bir kesim var ki gerçekten kurtuluş savaşından yeni çıkmış, Anadolu köylüsünün yoksulluğundan daha da yoksul. Polatuşağı Köyü'nün altı yedi haneli mezrasında, dört yıl önce Sivrice depreminde yıkılan evi hala yapılmadığı için elektrigi kesik camide yaşayan ve derdini Türkçe anlatamayan kadının yüzündeki acıyı görseniz, böyle bir ülkede yaşadığınızdan, siz de benim gibi utanırsınız.

Her iki başkan zamanında hizmet alamayan Zaza köylüleri daha önce HDP'ye oy vermiş, ancak bu seçimde, hizmet getireceğine inandıkları CHP'nin adayından yana tercihlerini kullanacaklarını söylüyorlar. CHP’nin başkan adayı avukat Güler Koçyiğit, doğup büyüdüğü, ilçeyi yeniden ayaga kaldırmak amacıyla başkan adayı olmuş. Açıkladığı projelerine bakınca ilçeye hizmet getireceği anlaşılan ve ilgiyle karşılanan CHP'nin kadın adayının rakipleri alttan alta “kazanamaz” dedikoduları ile önünü kesmeye çalışıyor olsa da umulanın üstünde oy alacak gibi.

Dördüncü aday ise Diyarbakır'da aldığı yüksek oylara güvenerek, vasıfsız adaylarla seçime katılan DEM'in eş başkan adayları. Çüngüş halkının tanımadığı adayları, en fazla yüz kişinin katıldığı mitingde adaylar kendilerini tanıtmak, projelerini anlatmak yerine zılgıt çekmeyi tercih ettiler. Diyarbakır Milletvekili Cengiz Çandar ve Büyükşehir Eş Başkan Adayı Serra Bucak'ın konuşması olmasa düğün alayı olduğunu düşünecektim.

Doğup büyüdüğüm ilçenin seçim atmosferini ayrıntılı anlatırken, yine yakından takip ettiğim Bursa'nın Orhaneli, Büyükorhan, Keles gibi dağ ilçelerinde durumun hiç de farklı olmadığını biliyorum. Hatta Kars’ın Kağızman ilçesinde, CHP'den başkan adayı olan sınıf arkadaşım Sergül Keskin'in anlattıkları benim kasabamdaki gözlemlerimle birebir örtüşüyor. Bir tarafta iktidarın gücüyle satın alınmış seçmen iradesi, bir tarafta kuru ekmeğinin elinden alınacağından korkan ve gelecek olanların da çare olmayacağını düşünen, umudunu yitirmiş seçmen kitlesi var.

Hatta gittiğimiz dağ köylerinden birinde bir adam öfkeli bir şekilde, “bizi değil CHP, Allah bile kurtaramaz artık. Şimdiye kadar AKP kandırdı şimdi de onlar kandıracak, bu yüzden sandığa gitmeyeceğiz" diyerek umutsuzluğunu haykırmıştı.

Gözlemlerin sonucu olarak, yirmi iki yılda edinilen alışkanlıklar sayesinde, insanlar kendi özgür iradesini kullanma cesaretini gösteremiyor. Kendi hayatlarında en güzel şeyleri de, korkunç olanları da fark etmeyi bırakmış, otoriterliği kabul etmiş. Haksızlığa, yoksulluğa, adaletsizliğe karşı kör ve sağır olmuş, yanlışa inanmaya başlamış, düzeltme inancını kaybetmişler.

Umarım bu kıskaçtan kurtulma cesareti göstererek özgür iradenin sandığa yansıdığı, kavgasız gerilimsiz bir seçim olur. Umarım kendi için değil kenti için, insanların mutluluğu için çalışacak adaylar yönetici olur. Umarım, eşitlikçi, özgürlükçü, paylaşımcı zihniyete sahip liderler seçimin kazananı olur.